De lessen die we geleerd hebben bij het opstellen van het Handelingsperspectief Naoorlogse wijken hebben we in Tilburg Noord kunnen toepassen: wat is karakteristiek voor de opgaven in naoorlogse wijken, waar gaat het vaak mis en hoe kun je die integraal oppakken? Het project is Urhahn op het lijf geschreven. Wij werken al jaren aan de transformatie en verdichting van de stad, in het bijzonder de naoorlogse woonwijken, waarbij we de gebruiker centraal stellen.
Stedelijke vernieuwing vanuit sociaal perspectief
De gemeente Tilburg heeft een stevige woningbouwambitie: 25 duizend woningen erbij tussen 2020 en 2040. De ambitie is minimaal 5.000 woningen in Noord te realiseren. Tilburg Noord is een eigenzinnig stadsdeel met veel culturen en veel gezichten. Een stadsdeel vlakbij de Tilburgse binnenstad, maar ook rustig ‘aan de andere kant van het kanaal’. Een groene wijk met pareltjes, maar ook een stadsdeel met inwoners die zich in een kwetsbare positie vergeven. De wijk is onderdeel van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid en veel opgaven in Noord zijn maatschappelijk van aard. Het ontwikkelde gebiedsperspectief heeft tot doel om met de verdichtingsopgave ook de leefomgeving van de huidige bewoners te verbeteren en met ruimtelijke ingrepen aan sociale opgaven te werken. Het laat zien hoe een prettige leefomgeving kan bijdragen aan kansengelijkheid en sluit naadloos aan uit de Tilburgse Sociale Agenda.
Ontwerpend onderzoek als basis voor het laadvermogen
Via een methodiek van ontwerpend onderzoek zijn alle bebouwingsopties verkend: waar liggen de kansen voor inbreiding of – indien nodig – sloop-nieuwbouw? En waar kan transformatie bijdragen aan een sterkere ruimtelijke structuur en sociale veiligheid? Hoe kan de verdichting bijdragen aan het creëren van voorzieningen en werk die de huidige bewoners ten goede komen? In dit project is aan alle kansrijke verdichtingslocaties ontworpen om het indicatieve laadvermogen te bepalen. Daarbij is telkens de maatschappelijke meerwaarde van de verdichting als uitgangspunt genomen. Hoewel deze gedetailleerde benadering bij grotere woningaantallen en op stadsniveau zoals in Zwolle niet voor de hand liggend is, is de benadering waarin via ontwerpend onderzoek de kansen voor verdichting zijn gekoppeld aan de maatschappelijk meerwaarde erg relevant voor Zwolle.
Inclusieve participatiesprint
De kennis en ervaring van bewoners en ondernemers zijn onmisbaar voor de ontwikkeling van Tilburg Noord. De gebiedsvisie is gebaseerd op de oogst van de participatie: wat zijn volgens de bewoners en professionals de belangrijkste waarden en opgaven? Het creëren van eigenaarschap en het versterken van de gemeenschap zijn het uitgangspunt geweest bij de participatie. Een breed scala aan instrumenten is ingezet: van straatgesprekken, online peilingen, wijkmanifestaties, ontwerpsessies tot ‘peers-observing-peers’ waarmee moeilijk te bereiken doelgroepen zijn betrokken. Dit heeft geresulteerd in een concreet gebiedsperspectief met ruimtelijke voorstellen en kaders voor toekomstige ontwikkelingen die zowel de dichtheid van de wijk vergroten als de ruimtelijke en sociale structuur versterken.